ω3 - ω6
Πολυακόρεστα λιπαρά οξέα
Λίπος συνώνυμο της παχυσαρκίας και σύμμαχος κάθε σοβαρής ασθένειας του σύγχρονου ανθρώπου. Προκαλεί δυσλειτουργίες της καρδιάς, με σοβαρές επιπτώσεις,
εμποδίζει την λειτουργία των αρτηριών, επιταχύνει τις φθορές των αρθρώσεων,
αποτελεί πηγή ασθενειών και βασική αιτία της κακής εμφάνισης
σε αντίθεση με τα σύγχρονα πρότυπα. Συστατικό του διαιτολογίου μας που προσπαθούμε να το αποφύγουμε, γιατί απλά δεν είναι υγιεινό!
Είναι όμως αυτή η πραγματικότητα;
Είναι το λίπος συστατικό επιζήμιο για τον οργανισμό μας ;
Δυστυχώς γνωρίζουμε την μισή αλήθεια!
Υπάρχουν λιπαρά οξέα απολύτως απαραίτητα που ο οργανισμός μας δεν μπορεί να τα συνθέσει και χωρίς αυτά δεν επιβιώνουμε τα λεγόμενα Α.Λ.Ο (απαραίτητα λιπαρά οξέα) που είναι τα γνωστά ω3 και ω6.
Υπάρχουν τα υγιεινά λιπαρά και τα όχι και τόσο υγιεινά. Τα trans-λιπαρά οξέα βλάπτουν τον οργανισμό, όπως και τα κορεσμένα που προέρχονται κυρίως από τα ζωικά προϊόντα, γι’ αυτό και η πρόσληψή τους πρέπει να είναι η ελάχιστη δυνατή.
Να ξεχωρίσουμε τα λίπη;
Τα λίπη ανάλογα με τα χημικά χαρακτηριστικά τους διακρίνονται σε κορεσμένα, μονοακόρεστα & πολυακόρεστα.
Τα κορεσμένα λίπη είναι τα ουσιαστικά βλαβερά συστατικά του διαιτολογίου μας. Περιέχονται γενικά στα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα & στα κρέατα.
Είναι όμως αυτή η πραγματικότητα;
Είναι το λίπος συστατικό επιζήμιο για τον οργανισμό μας ;
Δυστυχώς γνωρίζουμε την μισή αλήθεια!
Υπάρχουν λιπαρά οξέα απολύτως απαραίτητα που ο οργανισμός μας δεν μπορεί να τα συνθέσει και χωρίς αυτά δεν επιβιώνουμε τα λεγόμενα Α.Λ.Ο (απαραίτητα λιπαρά οξέα) που είναι τα γνωστά ω3 και ω6.
Υπάρχουν τα υγιεινά λιπαρά και τα όχι και τόσο υγιεινά. Τα trans-λιπαρά οξέα βλάπτουν τον οργανισμό, όπως και τα κορεσμένα που προέρχονται κυρίως από τα ζωικά προϊόντα, γι’ αυτό και η πρόσληψή τους πρέπει να είναι η ελάχιστη δυνατή.
Να ξεχωρίσουμε τα λίπη;
Τα λίπη ανάλογα με τα χημικά χαρακτηριστικά τους διακρίνονται σε κορεσμένα, μονοακόρεστα & πολυακόρεστα.
Τα κορεσμένα λίπη είναι τα ουσιαστικά βλαβερά συστατικά του διαιτολογίου μας. Περιέχονται γενικά στα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα & στα κρέατα.
Συστήνεται να μην υπερβαίνουν το 10% των ημερησίων αναγκών σε θερμίδες.
Στα μονοακόρεστα λίπη (ελαιόλαδο) έχουν αποδοθεί, σε ορισμένες δοσολογίες,
Στα μονοακόρεστα λίπη (ελαιόλαδο) έχουν αποδοθεί, σε ορισμένες δοσολογίες,
ευεργετικές ιδιότητες.
Τέλος τα πολυακόρεστα λίπη διακρίνονται σε δύο κατηγορίες:
Τέλος τα πολυακόρεστα λίπη διακρίνονται σε δύο κατηγορίες:
στα ω3 (EPA-εικοσιπεντανοϊκό οξύ και DHA- δοκοσανεξανεϊκό οξύ) & στα ω6 λιπαρά οξέα. Παράγονται ενδογενώς από ένα απαραίτητο λιπαρό οξύ, το α-λινολενικό οξύ (ALA), αλλά σε πολύ μικρό ποσοστό. Το ALA βρίσκεται κυρίως στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, στους ξηρούς καρπούς, στους σπόρους και στα σπορέλαια.
Για να αποκτήσουμε το μέγιστο όφελος, πρέπει να συμπεριλάβουμε στη διατροφή μας λιπαρά ψάρια, που έχουν υψηλά επίπεδα από προ-σχηματισμένα DHA και ΕΡΑ. Τα ω6 βρίσκονται στους σπόρους τροφών του φυτικού βασιλείου ενώ τα ω3 έχουν ως κύρια πηγή τα λιπαρά ψάρια και όχι όλα τα ψάρια όπως ρέγκα, σολομός, σκουμπρί, κολιός, γαύρος, τόνος και θαλασσινά αν και έχουν βρεθεί και φυτικές πηγές ( λιναρόσπορος, λινέλαιο, αντράκλα, σογιέλαιο, καρύδια, αμύγδαλα, φυστίκια, λάδι της plukenetia ).
Για πρόληψη των θρομβώσεων συστήνεται η λήψη 2 - 4 γρ. από Ω3 λιπαρά οξέα ενώ δόσεις από 4 - 24 γρ. φαίνεται πως μειώνουν δραστικά τα επίπεδα των λιπιδίων στο αίμα. Έρευνες έχουν αποδείξει πως τα ιχθυέλαια είναι πιο αποτελεσματικά ακόμα και από την δράση της ασπιρίνης.
Δικαίως το λίπος των ψαριών θεωρείται υπερπολύτιμη τροφή ενδεδειγμένη στην μείωση των επιπέδων των λιπιδίων και κατ ’επέκταση στην μείωση των κρουσμάτων αθυροσκλήρθνσης. Μπορεί να μην έχουν την ίδια περιεκτικότητα σε βιταμίνες & ιχνοστοιχεία με το κόκκινο κρέας, έχουν όμως πολύ μικρότερη ποσότητα κορεσμένου λίπους. Μάλιστα μεγάλες ποσότητες από Ω3 λιπαρά οξέα θεωρούνται ιδιαίτερα ευεργετικές στην εποχή που ζούμε, του ελλιπούς διατροφικού μοντέλου. Έτσι σύγχρονες απόψεις διατροφής συστήνουν αντικατάσταση του κορεσμένου λίπους του διαιτολογίου μας από πολυακόρεστα λίπη, δηλαδή κατανάλωση ψαριών 2 -3 φορές την εβδομάδα, ιδιαίτερα τώρα το καλοκαίρι που τα συναντούμε σε αφθονία.
Μελέτες παγκόσμιας κλίμακας, που ξεκίνησαν την δεκαετία του ’70, κατέδειξαν πως στην Γροιλανδία οι Εσκιμώοι κατέχουν το χαμηλότερο ποσοστό καρδιακών παθήσεων στον κόσμο, Η "μαγική συνταγή" τους, δείχνει πως ενώ καταναλώνουν ιδιαίτερα μεγάλες ποσότητες λιπών & χοληστερόλης, τα κρούσματα αθυροσκλήρυνσης είναι ελάχιστα. Ανάλυση των διατροφικών τους συνηθειών έδειξαν πως η κατανάλωση λιπών προερχόμενα από τα ψάρια ξεπερνάει το 20% της ημερήσιας ενεργειακής κάλυψης & έρευνες που ακολούθησαν απέδειξαν την αντιθρομβωτική δράση των Ω3 λιπαρών οξέων των ψαριών.
Το ΕΡΑ (εικοσιπεντανοικό οξύ) και το DHA (εικοσιδιπεντανοικό οξύ) είναι τα πιο γνωστά Ω3 λιπαρά οξέα. Αυτά ευθύνονται για τη σύνθεση ειδικών ουσιών όπως οι προστιγλαδίνες, οι θρομβοξάνες και οι λευκοτριένες που βρέθηκε ότι συμβάλλουν αρνητικά στη δημιουργία αθυρηματογόνου πλάκας. Χαρακτηριστικό είναι πως οι ιδιότητες αυτές χαρακτηρίζουν μόνο τη δράση των ω-3 λιπαρών οξέων και όχι των συγγενών τους ω-6 λιπαρών οξέων. Πηγή τους είναι σχεδόν αποκλειστικά το λίπος των λιπαρών ψαριών.
Ξέρεις ότι…
Μπορεί να είσαι αθώος !
Τα πρώτα αποτελέσματα της μελέτης ουσιαστικά θέτουν σε αμφισβήτηση τη βάση της ποινικής δικαιοσύνης και την έννοια της ενοχής, καθώς υποδηλώνουν ότι τα άτομα μπορεί να μην είναι πάντα υπεύθυνα για την επιθετικότητά τους. Μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε φυλακή υψίστης ασφαλείας για νεαρούς παραβάτες στο Ηνωμένο Βασίλειο, δείχνουν ότι η βίαιη συμπεριφορά μπορεί να οφείλεται, σε κάποιο ποσοστό σε διατροφικές ελλείψεις! Συγκεκριμένα, η δοκιμή στη φυλακή Aylesbury στην Αγγλία έδειξε ότι όταν εμπλούτιζαν το διαιτολόγιό των νεαρών κρατουμένων με πολυβιταμίνες, ιχνοστοιχεία και απαραίτητα λιπαρά οξέα, ο αριθμός των βίαιων παραβάσεων που διαπράττονταν στη φυλακή έπεφτε κατά 37%. Χωρίς να θέλουμε να υποστηρίξουμε ότι βασικός υπαίτιος της βίας είναι μόνο η κακή διατροφή. Ερμηνεύουμε παράγοντες που προάγουν στατιστικά την βία. Πρώην γενικός διευθυντής των φυλακών, Λόρδος Ramsbotham, αναφέρει: «Τώρα είμαι απολύτως πεπεισμένος πως υπάρχει άμεση σύνδεση μεταξύ διατροφής και αντικοινωνικής συμπεριφοράς και ότι η καλή διατροφή ενδέχεται να την αποτρέπει».
Η βιοχημεία φταίει ….και ο παππούς Ιπποκράτης το ήξερε !
Το DHA ή αλλιώς δοκοσαεξανοϊκό οξύ ανήκει στην «οικογένεια» των ω3 λιπαρών και είναι ένα πολύ μακρύ και εύκαμπτο μόριο. Όταν ενσωματώνεται στη μεμβράνη των νευρικών κυττάρων, βοηθάει να γίνεται πιο ελαστική και ρευστή ώστε τα «σήματα» μεταξύ των κυττάρων να διέρχονται πιο αποτελεσματικά. Όταν όμως ενσωματωθούν στη μεμβράνη λάθος λιπαρά οξέα, οι νευροδιαβιβαστές (σεροτονίνη, ντοπαμίνη κ.λπ.), δεν μπορούν να «προσδεθούν» κανονικά. Τα μικρότερα επίπεδα σεροτονίνης σχετίζονται με αυξημένο ενδεχόμενο κατάθλιψης, βίαιης και παρορμητικής συμπεριφοράς, ενώ η ντοπαμίνη εκκρίνεται όταν νιώθουμε ότι ανταμειβόμαστεε για μια πράξη μας. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι οι ελλείψεις των ω-3 σε περιόδους που ο εγκέφαλος αναπτύσσεται γρήγορα –στη μήτρα, τα 5 πρώτα χρόνια της ζωής και στην εφηβεία– μπορεί να επηρεάσουν την αρχιτεκτονική του. Μελέτες σε πειραματόζωα έδειξαν ότι όσα είχαν στερηθεί τα ω-3 λιπαρά οξέα παρήγαγαν για δύο γενιές απογόνους που δεν μπορούσαν να απελευθερώσουν ντοπαμίνη και σεροτονίνη τόσο αποτελεσματικά.
Για τους ερευνητές που κατανοούν την βιοχημεία του εγκεφάλου τα αποτελέσματα της μελέτης είναι δεδομένα. Αμερικάνοι ερευνητές που είναι γνώστες της βιοχημικής λειτουργίας του εγκεφάλου και της βιοφυσικής της κυτταρικής του μεμβράνης, θεωρούν δεδομένη την δυνατότητα τροποποίησης της αρχιτεκτονικής και της λειτουργικότητας του εγκεφάλου. Όπως η έλλειψη βιταμίνης C προκαλεί σκορβούτο, η έλλειψη απαραίτητων λιπαρών και άλλων θρεπτικών συστατικών που απαιτούνται για το μεταβολισμό των πρώτων προκαλεί μια σειρά προβλημάτων, από κατάθλιψη μέχρι επιθετικότητα.
Αν και κάποιοι αμφισβητούν αυτή τη θεωρία, ενδεχομένως η πανδημία βίας στις δυτικές κοινωνίες θα μπορούσε να συσχετιστεί και με το περιεχόμενο του πιάτου μας.
Δικαίως το λίπος των ψαριών θεωρείται υπερπολύτιμη τροφή ενδεδειγμένη στην μείωση των επιπέδων των λιπιδίων και κατ ’επέκταση στην μείωση των κρουσμάτων αθυροσκλήρθνσης. Μπορεί να μην έχουν την ίδια περιεκτικότητα σε βιταμίνες & ιχνοστοιχεία με το κόκκινο κρέας, έχουν όμως πολύ μικρότερη ποσότητα κορεσμένου λίπους. Μάλιστα μεγάλες ποσότητες από Ω3 λιπαρά οξέα θεωρούνται ιδιαίτερα ευεργετικές στην εποχή που ζούμε, του ελλιπούς διατροφικού μοντέλου. Έτσι σύγχρονες απόψεις διατροφής συστήνουν αντικατάσταση του κορεσμένου λίπους του διαιτολογίου μας από πολυακόρεστα λίπη, δηλαδή κατανάλωση ψαριών 2 -3 φορές την εβδομάδα, ιδιαίτερα τώρα το καλοκαίρι που τα συναντούμε σε αφθονία.
Μελέτες παγκόσμιας κλίμακας, που ξεκίνησαν την δεκαετία του ’70, κατέδειξαν πως στην Γροιλανδία οι Εσκιμώοι κατέχουν το χαμηλότερο ποσοστό καρδιακών παθήσεων στον κόσμο, Η "μαγική συνταγή" τους, δείχνει πως ενώ καταναλώνουν ιδιαίτερα μεγάλες ποσότητες λιπών & χοληστερόλης, τα κρούσματα αθυροσκλήρυνσης είναι ελάχιστα. Ανάλυση των διατροφικών τους συνηθειών έδειξαν πως η κατανάλωση λιπών προερχόμενα από τα ψάρια ξεπερνάει το 20% της ημερήσιας ενεργειακής κάλυψης & έρευνες που ακολούθησαν απέδειξαν την αντιθρομβωτική δράση των Ω3 λιπαρών οξέων των ψαριών.
Το ΕΡΑ (εικοσιπεντανοικό οξύ) και το DHA (εικοσιδιπεντανοικό οξύ) είναι τα πιο γνωστά Ω3 λιπαρά οξέα. Αυτά ευθύνονται για τη σύνθεση ειδικών ουσιών όπως οι προστιγλαδίνες, οι θρομβοξάνες και οι λευκοτριένες που βρέθηκε ότι συμβάλλουν αρνητικά στη δημιουργία αθυρηματογόνου πλάκας. Χαρακτηριστικό είναι πως οι ιδιότητες αυτές χαρακτηρίζουν μόνο τη δράση των ω-3 λιπαρών οξέων και όχι των συγγενών τους ω-6 λιπαρών οξέων. Πηγή τους είναι σχεδόν αποκλειστικά το λίπος των λιπαρών ψαριών.
Ξέρεις ότι…
Μπορεί να είσαι αθώος !
Τα πρώτα αποτελέσματα της μελέτης ουσιαστικά θέτουν σε αμφισβήτηση τη βάση της ποινικής δικαιοσύνης και την έννοια της ενοχής, καθώς υποδηλώνουν ότι τα άτομα μπορεί να μην είναι πάντα υπεύθυνα για την επιθετικότητά τους. Μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε φυλακή υψίστης ασφαλείας για νεαρούς παραβάτες στο Ηνωμένο Βασίλειο, δείχνουν ότι η βίαιη συμπεριφορά μπορεί να οφείλεται, σε κάποιο ποσοστό σε διατροφικές ελλείψεις! Συγκεκριμένα, η δοκιμή στη φυλακή Aylesbury στην Αγγλία έδειξε ότι όταν εμπλούτιζαν το διαιτολόγιό των νεαρών κρατουμένων με πολυβιταμίνες, ιχνοστοιχεία και απαραίτητα λιπαρά οξέα, ο αριθμός των βίαιων παραβάσεων που διαπράττονταν στη φυλακή έπεφτε κατά 37%. Χωρίς να θέλουμε να υποστηρίξουμε ότι βασικός υπαίτιος της βίας είναι μόνο η κακή διατροφή. Ερμηνεύουμε παράγοντες που προάγουν στατιστικά την βία. Πρώην γενικός διευθυντής των φυλακών, Λόρδος Ramsbotham, αναφέρει: «Τώρα είμαι απολύτως πεπεισμένος πως υπάρχει άμεση σύνδεση μεταξύ διατροφής και αντικοινωνικής συμπεριφοράς και ότι η καλή διατροφή ενδέχεται να την αποτρέπει».
Η βιοχημεία φταίει ….και ο παππούς Ιπποκράτης το ήξερε !
Το DHA ή αλλιώς δοκοσαεξανοϊκό οξύ ανήκει στην «οικογένεια» των ω3 λιπαρών και είναι ένα πολύ μακρύ και εύκαμπτο μόριο. Όταν ενσωματώνεται στη μεμβράνη των νευρικών κυττάρων, βοηθάει να γίνεται πιο ελαστική και ρευστή ώστε τα «σήματα» μεταξύ των κυττάρων να διέρχονται πιο αποτελεσματικά. Όταν όμως ενσωματωθούν στη μεμβράνη λάθος λιπαρά οξέα, οι νευροδιαβιβαστές (σεροτονίνη, ντοπαμίνη κ.λπ.), δεν μπορούν να «προσδεθούν» κανονικά. Τα μικρότερα επίπεδα σεροτονίνης σχετίζονται με αυξημένο ενδεχόμενο κατάθλιψης, βίαιης και παρορμητικής συμπεριφοράς, ενώ η ντοπαμίνη εκκρίνεται όταν νιώθουμε ότι ανταμειβόμαστεε για μια πράξη μας. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι οι ελλείψεις των ω-3 σε περιόδους που ο εγκέφαλος αναπτύσσεται γρήγορα –στη μήτρα, τα 5 πρώτα χρόνια της ζωής και στην εφηβεία– μπορεί να επηρεάσουν την αρχιτεκτονική του. Μελέτες σε πειραματόζωα έδειξαν ότι όσα είχαν στερηθεί τα ω-3 λιπαρά οξέα παρήγαγαν για δύο γενιές απογόνους που δεν μπορούσαν να απελευθερώσουν ντοπαμίνη και σεροτονίνη τόσο αποτελεσματικά.
Για τους ερευνητές που κατανοούν την βιοχημεία του εγκεφάλου τα αποτελέσματα της μελέτης είναι δεδομένα. Αμερικάνοι ερευνητές που είναι γνώστες της βιοχημικής λειτουργίας του εγκεφάλου και της βιοφυσικής της κυτταρικής του μεμβράνης, θεωρούν δεδομένη την δυνατότητα τροποποίησης της αρχιτεκτονικής και της λειτουργικότητας του εγκεφάλου. Όπως η έλλειψη βιταμίνης C προκαλεί σκορβούτο, η έλλειψη απαραίτητων λιπαρών και άλλων θρεπτικών συστατικών που απαιτούνται για το μεταβολισμό των πρώτων προκαλεί μια σειρά προβλημάτων, από κατάθλιψη μέχρι επιθετικότητα.
Αν και κάποιοι αμφισβητούν αυτή τη θεωρία, ενδεχομένως η πανδημία βίας στις δυτικές κοινωνίες θα μπορούσε να συσχετιστεί και με το περιεχόμενο του πιάτου μας.
Τι τρώμε ή τι δεν τρώμε...
Μπορεί ακόμα οι έρευνες να μην έχουν δώσει πλήρη ερμηνεία της πολυπλοκότητας της διατροφής και τον ακριβή τρόπο που επηρεάζει την ψυχοσωματική μας υγεία, όμως είναι γεγονός πως όταν ο Ιπποκράτης έλεγε πως:
«είμαστε ότι τρώμε και ότι σκεφτόμαστε»
γνώριζε καλά αυτό που εμείς ακόμα ψάχνουμε….
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου